این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» منتشر شده است. «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است.
به گزارش خبرنگار مهر، محلات حاشیه نشین شهرها به دلیل عدم ارائه خدمات مناسب شهری در زمینه ساختار معابر و خیابان ها با مشکلات جدی مواجه هستند، مشکلاتی که در صورت عدم رفع در زمان وقوع حوادث به نقطه بحرانی تبدیل خواهند شد.
استان زلزله خیز و کانونهای بحرانی به نام مناطق حاشیه نشین
سابقه وقوع زلزله های مختلف در شهرهای استان لرزه خیز لرستان نشان می دهد که برای امدادرسانی در محلات حاشیه نشین همواره مشکلات جدی وجود داشته است به طوریکه این مناطق با وجود حجم و تراکم جمعیتی بالا دارای کوچه ها و خیابانهای تنگ و غیراستاندارد بوده که اعزام خودروهای امدادی را با مشکلاتی مواجه می کرده است.
در این راستا طی سالهای گذشته تعریض برخی از معابر و خیابانهای این محلات به ویژه در مرکز استان در دستور کار قرار گرفت تا در یکی از اقدامات صورت گرفته در محله حاشیه نشین علی آباد نسبت به احداث خیابان و تعریض معابر اقدام شود.
اقدامات صورت گرفته در علی آباد که با عنوان طرح توانمندسازی این محله حاشیه نشین کلید خورد خیلی زود با تغییر مدیریت ارشد استان و تغییرات مکرر در سطح شهرداری خرم آباد ابتر و نیمه تمام باقی ماند تا استمرار کار مورد غفلت قرار گیرد.
بافت های فرسوده و مناطق حاشیه نشین در معرض بیشترین آسیب
مدیرکل مدیریت بحران استان لرستان در این رابطه در گفتگو با مهر می گوید که نخستین رکن در مواجهه با حوادث طبیعی پیشگیری و انجام اقدامات پیشگیرانه برای کاهش تلفات و خسارات است.
رضا آریایی معتقد است که در هنگام وقوع حوادث بافت های فرسوده و مناطق حاشیه نشین در معرض بیشترین آسیب قرار دارند و یادآور می شود: بهسازی مناطق حاشیه نشین و انجام اقدامات پیشگیرانه در این مناطق باید اولویت کاری متولیان باشد.
وی با یادآوری اینکه واحدهای مسکونی بافت حاشیه نشین نه مجوز ساخت دارند و نه پروانه برای آنها صادر شده است اضافه می کند: این مناطق همچنین به دلیل عدم رعایت استانداردهای ساخت و ساز واقعا در معرض خطر قرار دارند.
آریایی به وضعیت خانه های نامقاوم در مناطق و محلات حاشیه نشین اشاره کرده و می گوید: با توجه به غیرمجاز بودن ساخت و سازها در این مناطق دست مسئولان برای اعطای تسهیلات به منظور نوسازی و بهسازی این واحدهای نامقاوم نیز بسته است.
برنامه هایی که نیمه تمام باقی ماند
وی به اجرای طرح توانمندسازی برخی محلات حاشیه نشین خرم آباد مانند گل سفید و علی آباد اشاره می کند و می گوید: متاسفانه فعالیت های صورت گرفته نیمه تمام باقی ماند.
مدیرکل مدیریت بحران استان لرستان با یادآوری اینکه به طور مثال در محله علی آباد خرم آباد واحدهای مسکونی در مسیر شیب دار احداث شده و هر کدام تکیه گاه هم هستند اضافه می کند: با ایجاد خیابان در این محله و نیمه تمام ماندن کار توانمندسازی برخی واحدهای مسکونی تکیه گاه خود را از دست داده اند و استحکام این واحدها بسیار پایین است.
آریایی از متولیان امر در مدیریت شهری می خواهد که ساماندهی مناطق حاشیه نشین و بافت های فرسوده را جدی بگیرند و می گوید: در صورتیکه همتی در دستگاه های متولی امر از جمله شهرداری ها و اداه کل راه و شهرسازی به وجود بیاید می توان به رفع بخشی از مشکلات در این زمینه امیدوار بود.
وی به طرح مصوب شده در گذشته برای تخریب واحدهای مسکونی حاشیه نشین و اعطای مسکن مهر به صاحبان این واحدها اشاره می کند و معتقد است که در صورت برنامه ریزی اصولی می توان این طرح را عملیاتی کرد.
امکان تردد ماشین در برخی محلات هنگام وقوع حوادث وجود ندارد
آریایی با یادآوری اینکه مدیریت بحران در زمینه ساماندهی برخی محلات شهر از جمله کرگانه طی سالهای گذشته مشارکت داشته است از صرف اعتبارات بهسازی و مقاوم سازی مناطق فرسوده در این محلات خبر می دهد و امیدوار است در سایر محلات حاشیه نشین متولیان امر پای کار بیایند و چاره اندیشی جدی داشته باشند.
مدیرکل مدیریت بحران استان لرستان با یادآوری اینکه پیش از بازگشایی خیابان در محله علی آباد امکان حرکت آمبولانس برای امدادرسانی و خودروهای پلیس برای تامین امنیت نبود می گوید که این مشکل در حال حاضر رفع شده است ولی باید روند توانمندسازی این محله ادامه یابد.
آریایی معتقد است در برخی محلات خرم آباد از جمله بافت های فرسوده و حاشیه نشین امکان تردد ماشین در هنگام وقوع حوادث وجود ندارد می گوید که در راستای رفع بخشی از این مشکل اقدام به راه اندازی یگان امداد موتوری کرده ایم که البته موتور نیز در برخی محلات به دلیل شیب پلکانی و وضعیت معابر امکان مانور ندارد.
تراکم جمعیتی بالا در محلات حاشیه نشین و هشداری که باید جدی گرفته شود
وی به نکته ای قابل تامل نیز اشاره می کند و یادآور می شود که در محلات حاشیه نشین به رغم وجود خانه های با مساحت کم شاهد تراکم بالای جمعیتی هستیم به طوریکه در هر کدام از این واحدهای مسکونی خانوار زیادی ساکن هستند و همین امر در هنگام وقوع حوادث می تواند به عنوان یک نقطه و کانون آسیب پذیر منجر به تلفات بالای انسانی و خسارات جدی شود.
به هر روی وضعیت مناطق حاشیه نشین در ابعاد مختلف قابل بررسی است، مشکلات متعددی که از آسیب های اجتماعی و فقر فرهنگی شروع شده و به معضلات عمرانی، فقر امکانات رفاهی و در نهایت عدم وجود بسترها و زیرساخت ها برای امدادرسانی در حوادث ختم می شود.
کم توجهی به تامین امکانات زیرساختی و روبنایی در این مناطق در هنگام وقوع حوادث شهرها را با کانون های بحرانی مواجه می سازد که می تواند تلفات و خسارات حوادث را به طرز قابل تاملی بالا ببرد؛ موضوعی که نباید از چشم برنامه ریزان امور شهری دور بماند.
نظر شما